Kochani, poniżej przedstawiam mini słowniczek, w którym wyjaśniam te wszystkie skomplikowane terminy używane przez wokalistów.
- Głowa, pierś, na głowie, w głowie, na piersiowym, w piersi – chodzi o rejestry, mamy dwa, inaczej brzmiące, to jedna z charakterystyk dźwięku, mają swoje ograniczenia, ale nie można powiedzieć, że są zamknięte w konkretnych ramach, od dźwięku do dźwięku. Po angielsku mówimy: head register (rejestr głowowy) i chest register (rejestr piersiowy)
- Rezonator – przestrzeń w której rezonuje głos – nasze całe ciało może być rezonatorem, ale takimi głównymi przestrzeniami w naszym ciele, które naprawdę dobrze rezonują są: czaszka, zatoki czołowe, zatoki nosowe, cała buzia, gardło.
- Umiejscowienie dźwięku – termin związany z rezonatorami, bo umiejscowienie określa w którym rezonatorze dźwięk rezonuje najsilniej. Można też skojarzyć to z mentalnym wysyłaniem dźwięku do zatok, pod nos, na podniebienie… itp 🙂
- Falset – głos na niedomkniętych fałdkach – bardzo w skrócie: mamy dwie fałdy głosowe, które drgając tworzą fale dźwiękowe. Prawidłowa fonacja – wydobywanie dźwięku – odbywa się na miękko, ale konkretnie domykanych fałdach. Kiedy fałdki nie są szczelnie domknięte w momencie styku tworzy się dźwięk z powietrzem – falset. Nie jest on ograniczony wysokością – może być to dźwięk zarówno wysoki, jak i niski. Ang. falsetto, geneza słowa – z języka włoskiego: fałszywy dźwięk.
- Oktawa – jest jednym z interwałów, czyli odległością między dźwiękami, ale przeważnie używa się w opisywaniu różnic między głosami męskimi i kobiecymi – mężczyźni często śpiewają około oktawę niżej.
- Tonacja – materiał dźwiękowy utworu, piosenki opisujący centrum harmoniczne. Znaleźć tonację, to znaleźć centrum harmoniczne, czyli dom. Jak ktoś jest w tonacji, to śpiewa dźwięki prawidłowe dla danej tonacji – nie muszą by one tożsame z dźwiękami zaplanowanymi przez autora piosenki. UWAGA. Nie mylić z czystością. Może być czysty dźwięk, ale nie w tonacji, albo może być dźwięk w tonacji, ale nieczysty. Ang. key. Sprawdzić tonację, to check the key.
- Intonacja – inaczej czystość dźwięków, ćwiczenia intonacyjne, to ćwiczenia na trafianie w dźwięki – ang. pitch excercises (ćwiczenia intonacyjne), being on pitch (być czysto).
- Acapella – śpiewanie bez akompaniamentu.
- Akompaniament – podkład, towarzyszenie instrumentów dla głosu.
- Wibrato – falowanie dźwięku, oscylowanie wokół danej wysokości, dźwięk nie jest „prosty”, tylko się kołysze.
- Piano, mezzo piano, mezzo forte, forte – określenia dynamiczne, czyli określenia głośności w muzyce. Piano – cicho, mezzo piano – średnio cicho, mezzo forte – średnio głośno, forte – głośno.
- Dynamika – natężenie, głośność dźwięku
- Inne określenia dynamiczne: crescendo – zgłaśnianie, diminuendo/decrescendo – ściszanie
- Legato, staccato – określenia artykulacyjne. Artykulacja to sposób wydobywania dźwięku. Legato, to dźwięki połączone, staccato, to dźwięki skoczne, rozłączone.
- Glissando – inaczej slide, można powiedzieć też gliss – chodzi o podjazd i zjazd dźwięku. Brzmi jak syrena strażacka albo sygnał pogotowia ratunkowego.
- Melizmaty, ornamenty, riffy, ozdobniki – to wszystko to samo, chodzi o szybkie, selektywne przeskakiwanie między dźwiękami. Riffy lubi np. Christina Aguilera.
- Alikwoty – części składowe dźwięku. Dźwięk składa się z tonu podstawowego i szeregu alikwotów. Ich rozmieszczenie i siła w dużej mierze decydują o naszej barwie głosu. Im lepsza technika, tym więcej alikwotów się odzywa, tym pełniejsze, gęstsze brzmienie. Ang. overtones.
Poniżej terminy określające techniki wokalne:
- Jodłowanie – jedna z technik wokalnych polegająca na częstych, gwałtownych i zamierzonych zmianach rejestrów. Ang. yodeling
- Miks, mix – inna technika, w przeciwieństwie do jodłowania ma na celu połączenie rejestrów, tak żeby głos nie skakał, miks jest podstawą techniki SLS – Speech Level Singing.
- CVT – kolejna technika – complete vocal technique – w bardzo dużym skrócie uczy 4 trybów pracy głosu daje narzędzia do tego, aby wybrać swoje brzmienie.
- Lax vox – technika foniatryczno, logopedyczno wokalna – balansująca głos za pomocą rurki i wody.
- DVT – technika pracy z DoctorVox bazująca na technice lax vox.
- FP – flow phonation – kolejna technika ucząca zbalansowanego głosu.
- Biały głos, biały śpiew – kolejna technika wokalna wywodząca się ze wschodniej Europy Wschodniej. Białym głosem śpiewa Tulia. Ang. white singing, white voice.
- Śpiew gardłowy – kolejna technika wokalna (technika śpiewu alikwotowego) charakterystyczna dla Tybetu, Sardynii i Mongolii. Ang. throat singing.
Inne określenia używane przez wokalistów:
- Scat – technika improwizacji wokalnej przy użyciu przypadkowych (albo raczej wcale nie) sylab, wykorzystywana najczęściej w jazzie.
- Mormorando, inaczej mmmmmm – trochę jak hmmmm… 🙂
- Wykon – pojedyncze, konkretne wykonanie utworu, najczęściej na scenie.
- Dźwięk z przodu / z tyłu – bardzo niekonkretne nazywanie problemów, zagadnień emisyjnych. Może dotyczyć użycia techniki klasycznej względem techniki rozrywkowej, albo ich mutacji (dźwięk z tyłu to coś a’la dźwięk operowy, schowany, przykryty, a dźwięk z przodu, to dźwięk odkryty, bardziej rozrywkowy).
- Śpiewanie na maskę – maska, to tam gdzie przykryje Twoją twarz maseczka ochronna, chodzi o brzmienie głosu w przedniej części twarzy, czyli śpiewanie dźwiękiem z przodu. Może też chodzić o śpiewanie miksem i np. wykorzystywanie rezonatora nosowego.
- Podparcie – polska nazwa na appoggio – wsparcie dźwięku powietrzem. Do appoggio potrzebna jest świadoma aktywizacja przepony.
To tyle, na pierwszy raz. Jeśli jest coś, czego nie wyjaśniłam, a chcesz, żebym wyjaśniła, zachęcam do komentowania tu lub na YT (jest też wersja wideo tego posta, tu).
Pozdrawiam ciepło, Gosia